Leven met Duitsland – Opstellen over geschiedenis en politiek –

Leven met Duitsland nodigt de lezer uit om zich te verdiepen in wat ook wel ‘de kwadratuur van de cirkel’ genoemd wordt, of ‘het onoplosbaar probleem dat Duitsland heet’. Dat probleem gaat ook Duitslands buren aan, niet in de laatste plaats de Nederlanders: hun taal is aan de Duitse verwant, de helft van hun totale export komt op de Duitse markt terecht, hun cultuur en geschiedenis zijn ten nauwste met die van hun oosterburen verweven: zij Leven met Duitsland.

Het raadsel Duitsland is uiteindelijk: waarom kon dit beschaafde land van ‘dichters en denkers’ ontaarden in een land van ‘rechters en beulen’? De hier bijeengebrachte schrijvers kozen voor thema’s die zoveel mogelijk aansluiten bij deze vraag. Allen stellen zij vanuit hun eigen invalshoek het typisch Duitse probleem van ‘Geist und Macht’ aan de orde. Wat de bijdragen verbindt is de fascinatie voor Duitsland als historisch, intellectueel, cultureel onderwerp en ook als politiek probleem.

Deze omslagtekst biedt onvoldoende ruimte om de grote verscheidenheid aan artikelen in dit boek breed uit te meten. Thomas Mann, Friedrich Nietzsche, Max Weber en ook Karl Marx krijgen ruime aandacht. De Duitse ‘kwestie’ is niet alleen een probleem van geografische en natuurlijke grenzen (de Rijn!) maar ook van ‘Ausgrenzung’, zeker voor de Duitse joden die een ‘Heimatgefühl’ voor Duitsland bleven koesteren. Voorts komen onder meer aan de orde: de bijdrage aan de ontwikkeling van de parlementaire democratie van de literaire beweging ‘Gruppe 47’ (Heinrich Böll, Günter Grass e.a.) en de gespannen Frans-Duitse verhouding tijdens de Duitse eenwording in 1989-1990, die laten zien hoe positief de Bondsrepubliek zich in de Duitse geschiedenis onderscheidt.

Het is vooral de omwenteling van 1989-1990 geweest die een andere kijk op Duitsland noodzakelijk maakt. Dit verhelderende en boeiende boek wil hiertoe bijdragen.”