Brieven uit Brazilië – 1897-1902 –

“In de jaren 1897-1902 reisde een jonge edelsteeenzoeker, Nicolaas Verschuur, door Zuid-Amerika. Over die reizen schreef hij brieven, die in diezelfde jaren in Het NIeuws van den Dag onder de titel ‘Brieven uit Brazilië/van Nicolaas’ verschenen. Te zamen vormen zij een onopgesmukt avontuurlijk en authentiek reisverslag.

Nicolaas Verschuur (1877-1952) was verre van een fantast maar zijn belevenissen zijn fantastisch genoeg. Gevaarlijke tochten door de binnenlanden van Brazilië, ontmoetingen met Indianen, prairiebranden, het oversteken van kolkende rivieren, vuist- en vuurgevechten, gevangenisstraf, een vijandige maar ook onbeschrijflijk schone natuur – voor deze en soortgelijke problemen zag Verschuur zich dagelijks gesteld.

In 1982 kreeg August Willemsen – zelf verknocht aan Brazilië en auteur van onder meer de Braziliaanse brieven – Verschuurs brieven in handen. Hij las ze, verslond ze, alle zestig achter elkaar. Van de unieke waarde ervan als taalkundig en sociologisch document was hij onmiddellijk doordrongen. Verschuur was dan wel gaan ‘literator’, maar een uitzonderlijk boeiend verteller was hij wél. Of, zoals Willemsen in zijn inleiding stelt: ‘Met dit alles vormen Verschuurs Brieven uit Brazilië een onverwachte en aangename ontdekking in de Nederlandse reisliteratuur: echte avonturen, door een echte verteller verteld – ik moet zeggen dat ik de lectuur bij vlagen zo’n verademing vond dat ik me erop betrapte een hekel te hebben aan een heleboel ‘literatuur’.”