Beschouw ons maar als uitzondering

“Nooit hadden we kunnen vermoeden dat de mooie en bijzondere mensen die we week in week uit vonden en opzochten, die ons gastvrij binnenlieten, vrijuit praatten over hun lief en hun leed, en zich gewillig lieten fotograferen, dat al die mooie en bijzondere mensen die bovenal zichzelf waren, zich niet door trends en mode-ontwikkelingen lieten voorschrijven hoe ze wonen en hoe ze leven moesten, en niet streefden naar vluchtig materieel gewin maar teerden op tradities en herinneringen en liefde voor de grond waarop en de streek waarin ze geboren waren, dat al die mooie en bijzondere mensen, zo snel van de aardbodem zouden zijn verdwenen.

Onze portretten verschenen in de jaren zeventig wekelijks in de Amersfoortse Courant en het Veluws Dagblad , en het kostte ons geen enkele moeite in onze zo sfeervolle omgeving voldoende kandidaten te vinden. Van de een kwamen we op de ander. Landgoedpersoneel, keuterboeren, kasteelheren, handelaren, nonnen, kluizenaars, een Zuiderzeeschilder, een beltschuimer, een legendarische stroper, de bouwer van een toren naar de sterrenhemel, een bandenkoning, kolenbranders, een vrijzinnige dorpsarts, een kippenfokker, een troubadour, een volksschrijver, een stalhouder, een patjepeeër, een doodgraver, de machinist van een stoomgemaal, een beddenfabrikant in ruste. Zij waren zonde ruitzondering vrijbuiters en zonderlingen, maar dan in de goede zin van het woord: niemand tot last, hoogstens zichzelf, onveranderlijk en onverzettelijk, trouw aan het pad dat ooit voor hen was uitgestippeld, vaak eenzaam, maar ook gelukkig. Zoals Jan van Rhee, die op hoge leeftijd in z’n dooie eentje de oudste boerderij van de Veluwe bewoonde en liever niets met de buitenwereld te maken wilde hebben. ‘Nee, dan kruip ik maar ‘t liefst in de bedstee. De deurtjes dicht zodat het licht mie niet in de ogen schijnt. En dan ga ik gerust liggen slapen, of een beetje prakkezeren over vroeger en over nu. Nee, nooit over later; daar peins ik niet over, want we moeten alles gewoon z’n beloop maar geven.’

Ze zijn bijna allemaal dood, hun huizen zijn afgebroken en vervangen doormoderne plattelandswoningen en welvarende rustzoekers.
Zonder dat we ons er toen van bewust waren, zonder dat we het ook ambieerden, hebben we het voorrecht gehad in beeld en woord een wereld te beschrijven die inmiddels geheel verdwenen is. Deze bundeling van onze portretten (een combinatie van de boeken ‘Allenig zin is maar een wankele basis’ en ‘Beschouw ons maar als en uitzondering’, aangevuld met enkele nieuwe portretten) beschouwen wij als een eerbetoon aan al die mooie en bijzonder mensen die ons een korte blik in hun leven hebben gegund.”