Indringers op het dak van de wereld – De race naar Lhasa –

“Geen enkel land heeft zo tot de verbeelding van de mens gesproken als Tibet. Verborgen achter de beschermende Himalaja in het hart van Centraal-Azië, geregeerd door een priesterkoning en bewoond door een volk dat wel gebedsmolens kende, maar niet het wiel, is het lang het onderwerp geweest van de stoutste reizigersdromen.

Peter Hopkirk vertelt hoe dit middeleeuwse land gedurende de negentiende en de twintigste eeuw met geweld werd opengelegd voor een nieuwsgierige buitenwereld. Hij doet voor het eerst het verhaal van de uitzonderlijke wedloop tussen reizigers uit negen verschillende landen om Lhasa te bereiken, de heilige hoofdstad van de Tibetanen.

Het is het verhaal van opmerkelijke mannen en vrouwen – geheime agenten en soldaten, ontdekkingsreizigers en missionarissen, mystici en bergbeklimmers – met net zo uiteenlopende motieven als karakters. Er waren regeringsfunctionarissen onder met geheimzinnige opdrachten, wiens rapporten men nu kan aantreffen in de eens geheime archieven van de regering van Brits India. Sommigen droomden ervan het evangelie te verkondigen in de boeddhistische citadel Lhasa. Anderen kwamen om de geheimen van de heilige mannen van Tibet te ontrafelen of raadselen op te lossen waarover cartografen en ontdekkingsreizigers zich al eeuwenlang het hoofd braken.

Gewapend met sextanten en bloemenpersen, geweren en goud en meestal in vermomming gingen deze indringers op zoek naar de geheimen van de eenzame passen van Tibet en speelden verstoppertje met de waakzame grenswachten. Allen zetten hun leven op het spel en sommigen keerden nooit terug. Ondanks hun vastbesloten streven deze ongenode gasten buiten hun land te houden, werden de Tibetanen er geleidelijk toe gedwongen hun geheimen te openbaren. Maar pas in het jaar 1904, toen kolonel Younghusband zich aan het hoof van een leger een weg naar Lhasa vocht, werden de laatste hiervan voor de werld blootgelegd.

Dat was echter slechts het begin van de tragedie van Tibet. Tegen die tijd was dit ongastvrije land, dat gelegen was op een hoogte van bijna vijf kilometer, een brandpunt geworden van spionage-activiteiten en streden Groot-Brittannië, Rusland en China om het overwicht in Hoog-Azië.

Dit vreemde een vaak schrijnende verhaal eindigt met de Chinese invasie van 1950 en de wanhopige, maar tot mislukken gedoemde opstand tegen deze indringers die daarop volgde. Zo kwam het dat de Tibetanen, een zachtaardig en onschuldig volk, dat nooit méér heeft gevraagd dan met rust te worden gelaten, uiteindelijk hun vrijheid verloren door toedoen van de laatsten van de vele indringers.”